Dwór w Białczu

Bialcz 1Mała wieś położona w północno-zachodniej części gminy Chrzypsko Wielkie skrywa na swych obrzeżach urokliwy dwór, usytuowany na lekkim wzniesieniu, nad brzegiem Jeziora Koszczynek. Prosty, parterowy budynek z końca XIX wieku, nakryty został dwuspadowym dachem, z pozornym ryzalitem na osi przechodzącym w rodzaj dachowej wystawki. Wejście do niego poprzedzone zostało drewnianym gankiem od strony północnej. Jak podają źródła, dwór w Białczu przebudowany został częściowo już na początku XX w. Być może w okresie tym wzniesiono parterową przybudówkę, znajdującą się po zachodniej stronie obiektu, na której dawniej znajdował się taras widokowy, ogrodzony ozdobną balustradą. Budynek otacza park z czytelnym jeszcze układem kompozycyjnym, schodzący łagodnie nad brzeg pobliskiego jeziora. W sąsiedztwie parku znajduje się niewielki cmentarz z nagrobkami dawnych właścicieli majątku w Białczu, m.in. dr Wilhelma Schlinke.

Na zachód od dworu, za drogą prowadzącą do centrum wsi, znajduje się folwark wzniesiony na przełomie XIX i XX w. W skład zabudowań gospodarczych wchodzą m.in.: chlewnia, stodoły, stajnia i gorzelnia. Dla pracujących tu ludzi wzniesiono charakterystyczne domy mieszkalne tzw. czworaki. Majątek w 1926 roku liczył 492 hektary. W 1937 r. częściowo rozparcelowano go w ramach tzw. „małej reformy rolnej”, podobnie jak sąsiedni majątek Chrzypsko Wielkie, wówczas także własność rodziny Schlinke. Łącznie z obu majątków wydzielono 235 ha ziemi, którą podzielono między bezrolnych i małorolnych chłopów.

Obecnie dwór i założenie folwarczne stanowią własność prywatną i poddawane są systematycznym pracom remontowym. Nie są dostępne do zwiedzania.

Białcz na przestrzeni wieków stanowił własność:

  • · XV-XVI w. – Białeccy h. Przosna,
  • · XVI-XVII w. – Chrzypscy h. Prawdzic,
  • · XVII w. – Kosiccy-Wattowie h. Samson,
  • · XVIII w. – Mieszkowscy h. Abdank
  • · XVIII-XIX w. – Wierusz-Kowalscy h. Wieruszowa
  • · 1. poł. XIX w. – Koszutscy h. Leszczyc,
  • · ok. poł. XIX w.-1872 r. – hr. Skarbkowie h. Abdank
  • · 1873 r. – Voigt
  • · 1881-1890 – Lucie Elsner,
  • · 1891-1907 – Richard Fuss,
  • · 1907-1915 – Ferdinand Schlinke
  • · 1915-1934 – dr Wilhelm Schlinke,
  • · 1934-1937 – Ernst Schlinke,
  • · 1937-1940 – Ferdinand Schlinke,
  • · 1940-1945 r. – ponownie Ernst Schlinke.